کود حیوانی یا شیمیایی؟ راهنمای انتخاب بهترین کود برای خاک

مقدمه:

در زمینه‌ی کشاورزی، انتخاب مناسب‌ترین نوع کود برای خاک یکی از مسائل مهم و گاهی گمراه‌کننده است. آیا باید از کود حیوانی استفاده کرد یا بهتر است به کود شیمیایی روی آورد؟ در این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازیم و راهنمایی‌هایی برای انتخاب مناسب‌ترین گزینه را ارائه می‌دهیم.

مقایسه‌ی کود حیوانی و کود شیمیایی:

در واقع، هر دو نوع کود در شرایط خاص و زمان مناسب خود قابل استفاده هستند. به طور کلی، استفاده از کود حیوانی در خاک‌های ماسه‌ای و سنگین بهترین نتیجه را به همراه دارد. اضافه کردن مقدار مناسبی از کود حیوانی به خاک‌های فرسوده، باعث بهبود کیفیت خاک و افزایش عملکرد گیاهان می‌شود.

به جلوگیری از فرسودگی خاک و تقویت آن، ترکیبی از کود آلی (حیوانی یا خاک‌برگ) و کود شیمیایی به خاک اضافه می‌شود. در اینجا باید توجه داشت که مقدار کود حیوانی باید مطابق با نیازهای خاک و گیاهان باشد.

شرایط مرغوبیت کود حیوانی:

کود حیوانی باید کاملاً پوسیده، پوک و نرم باشد. در صورت استفاده از کود حیوانی تازه، علاوه بر بوی نامطبوع، ممکن است تخم حشرات و بذر علف‌های هرز را به خود جلب کند.

انواع کودهای حیوانی و مشخصات آنها:

کودهای حیوانی عموما به چهار نوع - گاوی، گوسفندی، اسبی و مرغی - تقسیم می‌شوند. هر یک از این انواع کود ویژگی‌ها و موارد استفاده خاص خود را دارند.

موارد استفاده از کود حیوانی:

استفاده از کود حیوانی در شرایط زیر توصیه می‌شود: زمانی که خاک فقیر و فرسوده است، برای بهبود کیفیت خاک‌های سنگین و اصلاح خاک‌های سبک، و همچنین برای تقویت گیاهان باغچه‌ای.

زمان مناسب برای استفاده از کود حیوانی:

بهترین زمان برای افزودن کود حیوانی به خاک، اواخر پاییز، اواخر زمستان و اوایل بهار است. استفاده در فصل پاییز باعث می‌شود که کود بهتر واکنش دهد و در طول زمستان به خوبی پوسیده شود.

 اثرات کود حیوانی بر خاک:

 بهبود ساختمان خاک:

ساختمان خاک، به طور کلی خاکی است که دارای خاکدانه‌های بیشتر و پایدارتر است و وضعیت مطلوبتری دارد. مواد آلی در خاک‌های شنی (سبک) با متصل کردن ذرات به یکدیگر باعث تشکیل ساختمان می‌شود و در خاک‌های رسی (سنگین) از چسبندگی زیاد ذرات خاک جلوگیری می‌کند و وضعیت بهتری به خاک می‌دهد. بنابراین کاربرد مواد آلی در همه‌ی انواع خاک مفید است و منجر به تشکیل ساختمان بیشتر و پایدارتر می‌شود. اکثر خصوصیات خاک تحت تأثیر وضعیت ساختمان خاک قرار دارد. به عنوان مثال، نفوذ آب در خاک، تهویه خاک، میزان خلل و فرج یا منافذ خاک و نگهداری آب در خاک همگی تحت تأثیر ساختمان خاک قرار می‌گیرند.

 افزایش تخلخل خاک:

مواد آلی باعث می‌شوند که وزن مخصوص ظاهری خاک کاهش یابد و به اصطلاح عمومی خاک پوک شود، همچنین از فشردگی زیاد خاک جلوگیری می‌کند. تخلخل یا میزان منافذ خاک نیز با افزایش ماده آلی خاک بیشتر شده و این مسئله به نگهداری بیشتر آب و تهویه بهتر خاک کمک می‌کند.

افزایش نفوذپذیری آب در خاک:

بهبود وضعیت ساختمان خاک باعث افزایش نفوذپذیری آب در خاک می‌شود. خاک‌های با مواد آلی کم، ساختمان مطلوبی ندارند بنابراین خاک‌های بدون ساختمان یا با ساختمان ضعیف نفوذپذیری مناسبی ندارند و استفاده از کود باعث بهبود شرایط می‌شود.

افزایش ظرفیت نگهداری آب خصوصیت خاک‌های شنی:

از خصوصیات مواد آلی نگهداری آب به میزان چند برابر وزن خود است. با توجه به اینکه اکثر مناطق پسته‌کاری با کمبود آب روبرو هستند، استفاده از مواد آلی می‌تواند به نگهداری آب در خاک کمک نماید. از طرفی، نگهداری آب در خاک‌های با ساختمان خوب بهتر صورت می‌گیرد و همانطور که گفته شد، مواد آلی باعث بهبود وضعیت ساختمانی خاک می‌شوند. در خاک‌های شنی با مواد آلی، چون منافذ درشت‌تر هستند و ساختمان خاک نیز ضعیفتر است، ظرفیت نگهداری آب در خاک کمتر است. بنابراین در خاک‌های شنی، اثر مواد آلی بر ظرفیت نگهداری آب در خاک بیشتر است.

کاهش چسبندگی خاک‌های رسی:

خاک‌های رسی معمولاً دارای چسبندگی زیادی هستند که نفوذپذیری آب و تهویه در آن‌ها کم است و عملیات کشاورزی در چنین خاک‌هایی با مشکل روبرو است. افزودن مواد آلی به خاک‌های رسی سنگین می‌تواند چسبندگی آن‌ها را کاهش داده و وضعیت آن‌ها را بهبود بخشد.

افزایش چسبندگی خاک‌های شنی:

برخلاف خاک‌های رسی، خاک‌های شنی دارای چسبندگی کمی هستند و افزودن مواد آلی می‌تواند چسبندگی آن‌ها را افزایش داده و ظرفیت نگهداری آب را افزایش دهد.

 تهویه بهتر خاک: استفاده از کود حیوانی باعث افزایش تخلخل خاک می‌شود که به تهویه بهتر خاک کمک می‌کند.

خلاصه:

استفاده از کود حیوانی یا شیمیایی باید با توجه به نیازهای خاص خاک و گیاهان انجام شود. همچنین، ترکیبی از این دو نوع کود ممکن است بهترین گزینه برای بهبود خاک و افزایش عملکرد محصولات باشد. با رعایت شرایط استفاده و زمان‌بندی مناسب، می‌توان از اثربخشی بیشتری از کودهای آلی و شیمیایی بهره‌برد.